Güneş ısı, ışık ve hayat kaynağı olan büyük bir kozmik güçtür. Güneş ışınlarıyla sağlık arasında doğrudan bir ilişki vardır. Fakat kontrolsüz olarak güneşe maruz kalındığında pek çok zararlı etkiler ortaya çıkar.
Güneşin Faydaları
* Pek çok mikrop ve bakteri güneş ışığına maruz kaldığında canlılığını kaybeder. * Güneş kemik gelişimi için şarttır. Ciltte D vitamininin aktifleşmesini sağlar. D vitamini kemiğin normal yapısını kazanmasında gerekli olan bir maddedir. Yeterince güneş alamama durumunda yetişkinlerde, tanınması oldukça güç olan asteomalazi denen hastalık ortaya çıkar. Bu hastalığın ileri aşamalarında kemik ağrısı, oturulan yerden kalkmakta ve merdiven çıkmakta zorluk, yürüyüşte bozukluk görülür. Zamanla boyda kısalmaya, kemiklerde kırıklara yol açar. Bu hastalığın önlenmesinde D vitamini ve kalsiyum içeren besinlerin yanı sıra, hergün kontrollü bir şekilde güneş ışınlarıyla temas gerekir.Terlemeye Bağlı Rahatsızlıklar
* Çevre sıcaklığının artışı sonucunda vücut kendini korumak için ter salgılar. Böylece vücut ısısı azalır. İnsan vücudu günde yaklaşık 10 litreye kadar ter salgılayabilir. Terin bileşiminde su ve tuz bulunur. Güneş ışığına fazla maruz kalma sonucunda terlemeye bağlı su kaybı olur. Beyindeki susama merkezi uyarılır ve kişi su içtiğinde bu kayıp karşılanır. Ama susama hissi olduğu halde su içmiyorsa ya da aşırı terliyorsa su kaybı bazı belirtilerle birlikte sorunlara yol açar. * Halsizlik, bitkinlik, bulantı, baş ağrısı, oturduğu yerden aniden ayağa kalktığında baş dönmesi olur. Vücutta dolaşan sıvı azaldığından, hayati önem taşıyan kalp, beyin gibi organlara yeterince kan gitmesi için deri damarları büzüşür. Deri kuru, soğuk, soluk bir görünüm alır. Kalp, diğer organlara yeterince kan gönderebilmek için daha hızlı atar ve çarpıntı olur. Nabız zayıflar. İdrar miktarı azalır ve rengi koyu sarı olur. Ağız ve yumuşak dokular kurur, gözbebekleri genişler. Özellikle yaşılılarda beyin fonksiyonları yavaşlar. Uyuklama ve davranış değişikliği olabilir. * Yaz aylarında su kaybını karşılamak için günde en az 2 litre su içilmelidir. * Kişinin sıcağa bağlı halsizliği varsa serin bir yere alınır. Ayaklar yüksekte kalacak şekilde sırtüstü yatırılır. Sıkı giysiler gevşetilir. Alnı ve bilekleri soğuk kompresle soğutulur. * Kronik böbrek hastalığı, yüksek tansiyon veya kalp hastalığı olanların güneşten özellikle kaçınmaları gerekir. Çünkü kronik böbrek hastalığında aşırı sıvı kaybı, ileri seviyede böbrek yetmezliğine yol açabilir. * Yüksek tansiyonu ve kalp hastalığı olan kişilerde terlemeye bağlı kaybı karşılamak için verilen tuz, hastalığın şiddetlenmesine yol açabilir. Ayrıca sıcak hava kalbi yorar. Bu yüzden güneş ışınlarının dünyaya dik olarak geldiği 11:00-15:00 saatleri arasında dışarı çıkmaktan ve egzersiz yapmaktan kaçınmak gerekir. Bol miktarda sıvı alınmalı, ancak buzlu içecekler tercih edilmemelidir. Mideyi yoracak yağlı besinler yememelidir. * Yaşlılar ve çocukların da 11:00-15:00 saatleri arasında dışarı çıkması engellenmelidir. Yaşlıların bir takım biyolojik, fiziksel ve kimyasal çevre faktörlerine karşı direnci azdır. Sıcağı ve soğuğu daha az tolere ederler. Ayrıca bir takım kalıcı hastalıkları bulunma ihtimalleri de fazladır. Bu yüzden sıcaklardan kaçınmalıdırlar.Güneş Çarpması
* Güneş çarpması, terlemenin yeterince olmaması ve buna bağlı olarak vücut ısısının azaltılamaması sonucunda ortaya çıkan yüksek ateşle kendini gösteren bir durumdur. Deri sıcak, kuru ve kırmızı; daha sonra da grimsi bir renk alır. Nabız başlangıçta hızlı ve belirgindir, sonra yavaşlar. Solunum yavaş ve derindir. Kramp, bulantı-kusma yoktur. Başağrısı vardır. Gözbebekleri genişler. Bilinç kapalıdır. Vücut sıcaklığı 440C’ye kadar çıkabilir. * Güneş çarpmalarında acil müdahale gerekir. Ateş, mutlaka 390C’ye düşürülmelidir. Bunun için hasta soğuk ve buzlu suyla dolu banyoya sokulur. Sonra ıslak bir çarşafa sarılıp serin ve rüzgarlı bir yere alınır. Hızla hastaneye ulaştırılmalıdır.Sindirim Rahatsızlıkları
* Enfeksiyon hastalıkların yayılmasında kara sinekler çok etkili olduğu için bunlarla mücadele edilmeli, çöplerin üzeri açık bırakılmamalıdır. * Sindirim sistemi enfeksiyonunda bulantı-kusma ve ishal olur. İshal, günde 400 gramın üstünde, sulu ve sık olarak dışkılamaktır. İshal kanlı ve sümükümsü olabilir. Bu durumdaki hasta su ve tuz kaybeder. Bu durumda bol sıvı alınmalı, taze meyve ve sebzeler, posalı yiyecekler yenmelidir. Tuzlu ve şekerli besinler alınmalı, ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmalıdır. Doktora danışmadan kesinlikle antibiyotik kullanılmamalıdır. * Sıcak havada besinlerin çubuk bozulmasına bağlı olarak besin zehirlenmeleri görülebilir. Bu yüzden temizliğinden kuşku duyulan besinler alınmamalıdır. Özellikle yazın bolca tüketilen dondurmanın seçiminde dikkatli olunmalıdır.Cilt Hastalıkları
* Güneş ışınlarının kanser yapıcı etkisi vardır. Uzun süre güneşte kalma ve açık tene sahip olmak risk faktörüdür. * Saat 11:00-15:00 arasında güneş ışınlarından korunmalıdır. Güneşe çıkıldığında vücudun güneş gören yerlerine koruyucu kremlar sürülmelidir. Koruyucu kremlerin etkisi en fazla 3-4 saat sürer. * Güneş ışınları cildin nemini kaybettirir. Ciltaltı yağ dokusunun azalmasına yol açar. Ciltte çizgilenmelere, dolayısıyla erken yaşlanmaya yol açar. * Ciltte lekelenmeler yapabilir.