Beladan Kurtulmak İstersen
12. yüzyılın meşhur sûfî âlimi Ferîdüddin Attâr kuddise sırruhû “Pendnâme” adlı eserinde şöyle nasihat eder:
Kardeşim! Beladan kurtulmak için iki şeyden kurtulman gerekir: Dünya ve nefsin. Bu ikisinden uzak durmaya gayret et ki bela ve musibetlerin seninle işi olmasın. Nefsinin hırs ve heveslerine kapılırsan, her türden yüz musibet gelir başına. Para sevdasında olmayan kişi her yerde selâmet içindedir.
Ey oğul! Nefsinin isteklerini dizginle, dünya sevgisini terk et ki bela ve musibetler seni bulmasın. Niceleri nefsinin hevâ ve hevesinden belaya uğrayıp yorgun düşmüşlerdir. Bahtsız kuş nefsi yüzünden avcının tuzağına gelip yakalanır. Kalbinin rahat ve huzur bulması için dünyanın varıyla yoğunu
bir say.
Yüce Allah’ın azabından ve kahrından korkusuz yaşama. Hiçbir mümini incitme peşine düşme. Bela ve musibetlerde de kimseden yardım isteme; çünkü Allah Teâlâ’dan başka imdadına yetişen yoktur. Her kimi kırdıysan ondan özür dile ki mahşerde sana düşman kesilmesin. Cenâb-ı Hak’tan zenginlik isteyen kişi, bu zenginliği ancak kanaat etmekte bulabilir.
Kardeşim! Akıllı ve bilgili kimselerin dört şeyden uzak olmaları lazımdır. Akıllı insan kendi işini ahmağa havale etmez, onun işini de kendisi üstlenmez. Aklın varsa kötü işlere heves etme, bu işlere meyledip kıymetini düşürme. Bu zamanda herkesten ileri olmak için elindeki azdan bile dağıtarak cömert ol. Adaletli olmak istiyorsan emrin altındakileri koruyup kolla.
Verdiği nasihatleri kendisi uygulayan kimseleri başkalarına da tavsiye et. Kendisi yapmayan kişinin nasihatlerini başkaları hiç dinlemez.
Ey akıl sahibi kimse! İslâm’da makbul olmayan şeylerin etrafında asla dolaşma; kendince bir işi uygun görsen de nefsinin isteği üzerine hareket etme.
Ey kardeş! Üç şeyde kurtuluş vardır. Aklında tutman için söylüyorum sana: Birincisi Allah’tan korkmak, ikincisi helâl rızık kazanmak, üçüncüsü de doğru yolda ilerlemektir. Bu üç meziyete sahip kimse kurtuluşa ermiş demektir.
Eğer ki alçak gönüllülüğü kendine sanat edinirsen bütün cihan seni sever. Zenginlerin önünde başını eğme; şayet onlara kulluk edersen imanın elden gider. Para için dünya düşkünü kimseyi övme; bu düşük kişiyi ne yapacaksın? Zamane zenginleri ölü insanlardır, ölülerle sohbet etme. Dünya hırsıyla yanan kimseden Allah Teâlâ nefret eder. Hesapsız malı mülkü elinde tut, sonra kabirde bunların hasretini çek! Bu nasıl bir iştir?
