Rahatın Nasıl?
12. yüzyılın meşhur sûfî âlimi Ferîdüddin Attâr kuddise sırruhû “Pendnâme” adlı meşhur eserinde şöyle nasihat eder:
Azizim! Eğer esenlik arıyorsan onu dört şeyde bulabilirsin: Evinde bolluk ve güven, bir de sağlık ve huzur. Esenliğin alameti, evinde nimet ve güven olmasıdır. Huzurlu bir kalple sağlıklı olursun. Böyleyse artık dünyadan hiçbir şey talep etme.
Ey oğul! Elinden geldiğince nefsinin isteklerini yerine getirme, onun tuzağına sakın düşme. Nefsinin isteklerini ayağının altına al, o kötü huylunun ağzının payını ver. Nefs ve şeytan seni kuyunun dibine atmak için yoldan çıkartırlar. Nefsinin başını ez ve daima onu hor gör, elinden geldiğince kirden uzak tut.
Nefsini doyuran kimse günah işlemede onu bir pehlivan haline getirir. Onu az uyku ve az yemekle terbiye et ki kalp gözünün pası silinsin. Boğazını lezzetli yemeklerden temiz tut ki günaha ve belaya düşmeyesin. Yemek ve içecekle karnını ağzına kadar doyurup da hayvan gibi kendine yatacak yer arama. Eğer oruç değilsen gündüz çok yemekten sakın. Hatırla, sen dört ayaklı hayvan değilsin!
Ey gece gündüz uykuda olan kimse! Mezarın için bir ışık yak. Uyku ve yemek hayvanların işinden başka bir şey değildir; uykuda olanların bu hayvanlardan farkı yoktur.
Ey oğul! Kabirde istirahat istersen kalk. Eğer kendinden haberdar isen söyletmeden uyan. Bu alçak dünyaya gönül bağlamak hatadır, elini eteğini çek ondan. Lazım olan budur. Niçin alçak dünyaya gönül bağlarsın? O dünyada ebedî değilsin ki sen.
Ey fakir! Dışını fazla süsleme ki içinin aydınlığı dolunay gibi olsun. Her güzel yüzlünün tâlibi olma, pahalı giysi hevesinde olma. Nefsin hevâ ve heveslerinden geç, Yüce Allah’a kul ol. Sana ebedî hayat lazımsa gerekirse yamalı elbise giy. Sıradan giysiyi omzuna at, dünyadan muratsızlık şerbeti iç.
Ey kaftan giyen (itibarlı) kimse! İlk önce kalbini kibirden temizle. Eğer ilâhî huzurda nasiplenmek istersen, git üzerindeki seni ayrıcalıklı kılan elbiseleri çıkar, gösterişsiz ol ve kedersizlik talep etme. Rahatı terk eyle, huzur arama. Güzel elbiselere bürünme. Hatta öyle bir dua et ki yatacak bir yatağın bile olmasın. Dervişler gibi sıradan, eski elbiseler giy. Kendini Allah yoluna adayan kimseye hasır halı gibidir, sonunda bir kerpiç ona yastık misali olur.
